Samorząd doktorantów zaczął się kształtować po tym, gdy 2 wydziały Politechniki Opolskiej – Mechaniczny i Elektrotechniki, Automatyki i Informatyki otworzyły studia doktoranckie. Studia te zostały otwarte w roku akademickim 2005/2006. Niedługo po tych wydarzeniach rozpoczęto prace nad utworzeniem samorządu, którego zadaniem było by reprezentowanie ogółu doktorantów. Pierwsze wybory do organów samorządu odbyły się 23 maja 2006 roku.

Najwyższym organem uchwałodawczym samorządu jest Rada Doktorantów Politechniki Opolskiej, na której czele stoi Przewodniczący Rady zwany również Przewodniczącym Samorządu Doktorantów PO. Należy tutaj nadmienić ze samorząd tworzą wszyscy doktoranci PO. Czyli obecnie ponad 135 osób z 3 wydziałów: Budownictwa, Elektrotechniki, Automatyki i Informatyki oraz Mechanicznego. Każdy z wydziałów wybiera spośród siebie delegatów do Rady. Liczba delegatów jest wyliczana prostym algorytmem: liczba doktorantów danego wydziału podzielona przez 20 i zaokrąglona do jedności. Dlatego obecnie Rada liczy 8 delegatów (WB-1, WEAiI-3, WM-4). Delegaci na 1 zebraniu wybierają spośród siebie przewodniczącego (większością 2/3) oraz jego zastępców. Na każdym z Wydziałów istnieją dodatkowo Wydziałowe Rady Doktorantów składające się z 5 przedstawicieli oraz Sąd Koleżeński. Dodatkowo doktoranci zasiadają w komisjach senackich, radach wydziałów, komisjach programowych, stypendialnych itd.

Zakres działania SD to reprezentowanie interesów doktorantów na Uczelni i na zewnątrz, wyrażanie opinii społeczności doktorantów Politechniki Opolskiej w sprawach, którymi społeczność ta jest zainteresowana. Dodatkowo Samorząd opiniuje projekty decyzji organów Uczelni w sprawach dotyczących doktorantów w tym związanych z organizacją i regulaminem studiów doktoranckich, współpracuje z władzami Uczelni i wydziałów w działaniach zmierzających do poprawy systemu jakości kształcenia, porozumiewa się z odpowiednimi organami Uczelni i współdecyduje w zakresie podziału środków finansowych przeznaczonych na cele doktoranckie. Ważnym elementem działalności jest także Prowadzenie działalności zmierzającej do rozwoju osobowości studiujących oraz realizacji ich zainteresowań poprzez prowadzenie i popieranie działalności naukowej, kulturalnej, turystycznej, sportowej i socjalno-bytowej.